Ajo zgjedh bashkëshort të mirë

Një ndër mënyrat që Islami e ka nderuar gruan është që ajo e ka të drejtën ta zgjedhë atë person që ajo e dëshiron. Prindërit e saj nuk kanë të drejtë ta detyrojnë atë të martohet me dikë që ajo nuk e dëshiron. Femra muslimane e di këtë të drejtë, por ajo nuk e refuzon udhëzimin dhe këshillat e prindërve të saj në rast që dikush ia kërkon dorën e saj për martesë.
Ka shumë argumente të cilat e përkrahin femrën në këto çështje sensitive. E kemi shembullin që Buhariu e transmeton për el Kansa bint Kidam, e cila thotë: "Babai im më martoi me kusheririn e tij, por unë nuk e doja këtë lidhje, kështuqë iu ankova pejgamberit s.a.v.s., e ai s.a.v.s. më tha: "Rrespektoje atë që babai yt e ka vendosur!" Unë pastaj i thashë: "Nuk dua ta pranoj atë që e ka vendosur babai im." Pastaj ai s.a.v.s. tha: "Atëherë, kjo martesë nuk bën (duhet të shkyhet), ndërsa ti shko e martohu me kë të duash!" Unë pastaj i thashë: "E kam pranuar atë që e ka vendosur babai im, por desha t'ua bëj me dije femrave se baballarët e tyre nuk kanë të drejtë të përzihen në çështjet e vajzave të tyre (t'i detyrojnë të martohen me ata që nuk u pëlqejnë atyre)" [Fet-h el Bari, 9/194]
Në fillim, pejgamberi s.a.v.s. i tha el Kansës që ta dëgjojë babain e saj, e që ashtu edhe duhet të jetë, por kur vërejti se babai i saj kishte tentuar ta martojë atë me forcë, ai s.a.v.s. ia dha asaj lirinë të zgjedhë kë ta dojë (për martesë).
Islami nuk e lejon që femrës t'i imponohet ndonjë barrë e padurueshme, kështu duke i detyruar ato që të martohen me ata (meshkuj) që ato dëshirojnë, sepse ai (Islami) do që martesat të jenë të suksesshme, të bazuara në pajtueshmëri mes njëri-tjetrit (mes partnerëve); duhet të ketë përshtatje edhe në pamjet e tyre fiziologjike, në qëndrime, shprehi, qëllime e kështu me radhë. Nëse diçka nuk shkon si duhet dhe gruaja ka ndjenjë se nuk mund ta dashurojë bashkëshortin e saj sinqerisht ose frikohet të bëjë mëkat të kundërshtojë, e të mos i bindet bashkëshortit të saj të cilin nuk e dashuron, atëherë ajo kërkon shkurorëzim. Kjo konfirmohet kur gruaja e Thabit ibn Kajs ibn Shamas, Xhemilja, motra e Abdullah ibn Ubejdes erdhi te pejgamberi s.a.v.s. dhe i tha: "O i dërgur i All-llahut, s'kam asgjë kundër Thabit ibn
Kajsit lidhur me fenë e tij apo me sjelljen e tij, por urrej të bëj kufër, sepse unë jam muslimane." Pastaj pejgamberi s.a.v.s. i tha: "A do t'ia kthesh mehrin që ai ta ka dhënë?" Ajo tha: "Po." Pastaj pejgamberi s.a.v.s. i tha Thabit ibn Kajsit: "Merre mehrin që ia ke dhënë Xhemiles dhe shkurorëzohu nga ajo!" [Fet-h el Bari, 9/395]
Islami e ka mbrojtur humanitetin dhe krenarinë e gruas dhe i ka rrespektuar dëshirat e saj lidhur me zgjedhjen e njeriut që ajo do ta kalojë jetën. Nuk lejohet që askush, kushdo qoftë ai, ta detyrojë gruan të martohet për dikë që ajo nuk e pëlqen.
Ibn Abasi r.a. tregon: "Një etiopiane, emri i së cilës ishte Baria ishte e martuar me një rob, i cili quhej Mughith. Ai aq shumë e donte Barian, saqë vraponte pas saj edhe atë duke qarë. Pejgamberi s.a.v.s. kur e pa tha: "O Abas, a e sheh sa shumë Mughithi e do Barian, ndërsa ajo sa shumë po e urren?" Pastaj pejgamberi s.a.v.s. i tha Barias: "Pse, të paktën, nuk po e shikon Mughithin, oj Baria?" Ajo i tha: "O i dërguri i All-llahut, a po më urdhëron ta bëj një gjë të tillë?" Ai s.a.v.s. tha: "Unë thjesht po mundohem të ndërhyj në këtë çështje." Ndërsa ajo i tha: "Ai mua nuk më nevojitet."(4)
Pejgamberi s.a.v.s. ishte thellësisht i prekur nga nga ky akt, gjegjësisht nga ajo dashuri e shastisur nga e mashkullit dhe nga ajo urrejtje e tmerrshme nga e femrës. Ai s.a.v.s. e pyeti atë se për çfarë shkaku nuk i kthehej ajo burrit të saj. Pastaj ajo e pyeti se a ishte obligim ajo që Pejgmaberi s.a.v.s. i tha a po jo, kurse ai s.a.v.s. i tha se ai vetëm kishte dashur të ndërhyjë me fjalë e jo ta detyrojë atë për t'iu kthyer atij (Mughithit).
Le ta dëgjojnë këtë mësim të pejgamberit s.a.v.s. ata prindër që janë kokëfortë dhe zemërgurë dhe ata që i shtypën vajzat e tyre të martohen për meshkuj që ato nuk i dojnë!
Femra muslimane e cila i kupton mësimet islame, vepron në mënyrë korrekte dhe të mençur kur ka të bëjë me zgjedhjen e bashkëshortit. Asaj (femrës muslimane) nuk i intereson pamja e bukur, statusi i lartë, jeta luksoze apo diçka të ngjajshme që zakonisht i tërheqin femrat në përgjithësi. Ajo interesohet rreth asaj se sa ai kujdeset për urdhërat që i ka ndaj All-llahut, për qëndrimin dhe sjelljet e tij, sepse këto janë shtyllat e martesës së suksesshme dhe njëkohësisht janë tiparet më të mira të mashkulit. Mësimi islam dëshmon rëndësinë e këtyre cilësive të një mashkulli potencial, sikurqë Islami e obligon femrën të martohet me ndonjë mashkull që i posedon këto tipare, me qëllim që fitneja mos ta përfshijë shoqërinë në tërësi, sikur që pejgmberi s.a.v.s. në një hadith të tij ka thënë: "Nëse ndokush jua kërkon vajzën tuaj, me fenë dhe sjelljet e të cilit jeni të kënaqur, jepjani atij (vajzën tuaj), e nëse nuk e bëni këtë, çapkënëria do të përhapet në tokë." [Tirmidhiu, 2/274]
Si mashkulli musliman, që nuk mahnitet me femrat e bukura, të cilat janë rritur në mjedis jo të mirë, ashtu edhe femra muslimane nuk mahnitet prej "plej-boj"-ve, pa marrë parasysh se sa të pashëm janë ata. Më mirë është që femra muslimane të pëlqejë një mashkull që është serioz, besimtar dhe i edukuar mirë, zemra e të cilit është e pastër... Askush nuk është më i përshtatshëm për një grua të mirë sesa burri i mirë dhe s'ka më të përshtatshëm për gruan tekanjoze sesa burri tekanjoz, sikurqë All-llahu xh.sh. ka thënë: "Të këqijat janë për të këqinjtë dhe të këqinjtë janë për të këqijat, ndërsa të ndershmet janë për të ndershmit dhe të ndershmit janë për të ndershmet. Ata janë të pafajshëm nga ajo që u thonë atyre. Ata kanë falje të madhe dhe furnizim të begatshëm." (EN NUR, 26)
Kjo nuk do të thotë që femra muslimane duhet plotësisht ta injorojë pamjen fizike, e që ta propozojë ndonjë "kandidat" që vërtet nuk është tërheqës. Është e drejta e saj, siç thamë më lartë, që të martohet me atë, prej të cilit zemra e saj do të jetë e mbushur me dashuri dhe të martohet me atë, pamja dhe sjellja e të cilit femra është e kënaqur. Pamja e jashtme nuk duhet të braktiset duke e paguar me natyrën e brendshme ose anasjelltas. Femra duhet ta zgjedhë një mashkull që është tërheqës për të në të gjitha aspektet. Femra e vërtetë muslimane asnjëherë nuk "vërbohet" nga pamja e jashtme dhe ajo asnjëhere nuk i lejon ata që t'ia tërheqin vëmendjen asaj prej zgjedhjen e bashkëshortit potencial për të.
Gruaja muslimane e di që burri e ka të drejtën e kivamës kundrejt saj, siç ka thënë All-llahu xh.sh në Librin e Tij: "Burrat janë përgjegjës për gratë, ngase All-llahu i ka graduar disa prej disave dhe ngase ata kanë shpenzuar nga pasuria e tyre. Prndaj, me atë që All-llahu i bëri të ruajtura, gratë e mira janë rrespektuese dhe janë besnike ndaj së fshehtës. E ato që ia keni dro kryelartësinë e tyre, këshilloni, madje edhe largoni nga shtrati (e më në fund) edhe rrahni (lehtë, nëse nuk ndikojnë këshillat), e nëse ju rrespektojnë, atëherë mos u sillni keq ndaj tyre. All-llahu është më i Larti, më i Madhi." (EN NISAË, 34).
Besimtarët dhe besimtaret duhet të qëndrojnë të bashkëlidhur mes veti, e në këtë mënyrë ata e kryejnë misionin e tyre që All-llahu xh.sh. ua ka dhënë: "Nuk ka dyshim se për muslimanët e muslimanet, besimtaërt e besimtaret, adhuruesit e adhurueset, të sinqertit e të sinqertat, durimtarët e durimtaret, të përvuajturit e të përvuajturat, sadakadhënësit e sadakadhënëset, agjëruesit e agjërueset, rujtësit e nderit e ruajtëset e nderit, shumëpërmendësit e All-llahut e shumëpërmendëset e All-llahut, All-llahu ka përgatitur falje mëkatesh dhe shpërblim të madh." (EL AHZAB, 35).
Për ta arritur këtë akt të të forcimit të martesës dhe për të themeluar një jetë familjare stabile është esenciale që fillimisht të zgjedhet partner i mirë.
Ummu Seleme ibn Milhan është një ndër gratë muslimane që ishin të shquara për karakter të fortë, aspirata të larta dhe largpamësi në rast të zgjedhjes së bashkëshortit. Ajo ishte një prej ensarëve që e përqafuan Islamin. Ajo ishte e martuar për Malik ibn Nadar dhe ishte nëna e Enesit. Kur ajo e përqafoi Islmin, bashkëshorti i saj (Maliku) ishte i hidhëruar ndaj saj dhe e lëshoi atë, por ajo nuk e braktisi Islamin. Pas disa kohësh, ajo dëgjoi se ai (Maliku) kishte vdekur dhe ajo ende ishte në lule të rinisë. Ajo e lindi atë (Enesin) me shpresë të shpërblimit nga All-llahu xh.sh. Pastaj, më vonë, e dërgoi te pejgamberi a.s., kështuqë ai (Enesi) të mësojë prej pejgamberit a.s.
Më pastaj, një prej meshkujve medinas më të bukur, më të pasur, më të fortë erdhi për ta kërkuar atë për grua. Ky ishte Ebu Talha, mirëpo, para se të bëhej musliman. Shumë femra e pëlqenin atë për shkak të pasurisë, fuqisë dhe bukurisë së tij dhe ai mendonte se Ummu Seleme do ta pranonte atë shumë lehtë. Mirëpo ajo vendosshmërisht i tha: "O Ebu Talha, a e di se zoti që ti e adhuron është vetëm një pemë që është rritur në tokë dhe është gdhendur prej një skllavi të fisit Benu...?" Ai i tha: "Po, natyrisht." Ajo i tha: "A nuk po të vjen turp që t'i gjunjëzohesh një pjese të drurit?" Ebu Talha ishte kokëfortë dhe i ofroi asaj një jetesë luksoze, por ajo përsëri këmbënguli në Islamin e saj dhe i tha: "O Ebu Talha, një njeri sikur ti nuk mundet të hiqet sysh, por ti je jobesimtar, ndërsa unë jam besimtare. Nuk është e lejuar për mua, që të martohem me ty, por nëse e pranon Islamin, unë do ta kisha kërkuar mehrin që më takon." [Nuk e kam gjetur transmetuesin]
Ai (Ebu Talha) erdhi përsëri ditën tjetër dhe provoi ta joshë me nje dhuratë më të madhe, por ajo përsëri qëndroi ashtu si duhej dhe rezistimi dhe pjekuria e saj vetëm që e zmadhonin bukurinë e saj dhe i tha: "O Ebu Talha, a nuk e di se zoti që e adhuron ti është prej druri dhe është gdhendur prej një skllavi, të cilin (zot) nëse do ta kishe ndezur, do të digjeshte?" Ai u trondit prej fjalëve të saj dhe tha me vete: vallë, a digjet Zoti? Dhe e tha shehadetin... Pastaj Ummu Seleme i tha Enesit: "O Enes, më marto me Ebu Talhan!" Enesi i thirri dëshmitarët dhe martesa u solemnizua.
Ebu Talha ishte aq i lumtur që ishte i vendosur që pasurinë e tij t'ia japë asaj, por ajo ishte grua e sinqertë dhe besimtare. Ajo i tha: "O Ebu Talha, unë u martova me ty për hirë të All-llahut xh.sh. dhe nuk do të marr tjetër prej teje." Ajo e kishte parasysh se kur Ebu Talha e përqafoi Islamin, jo vetëm që kishte marrë një bashkëshort të mirë, por edhe do të fitonte shpërblim nga All-llahu xh.sh., e ai (shpërblim) ishte më i vlefshëm se 5 deve të kuqe, sikurqë Pejgamberi a.s. ka thënë: "Nëse All-llahu e udhëzon dikë në Islam përmes ty, është më mirë se të kishe fituar deve të kuqe." [Fet-h el Bari, 7/476]
Këto femra muslimane janë shembuj për të mirë, prej së cilave femrat tjera muslimane do të mund ta mësojnë pastërtinë e besimit, karakterin e fortë dhe mençurinë në të zgjedhurit e bashkëshortit.

Ajo i bindet bashkëshortit të saj dhe e rrespekton atë

Gruaja e vërtetë muslimane gjithmonë i bindet bashkëshortit të saj, përderisa ai (bashkëshorti) nuk bën ndonjë mëkat. Ajo e rrespekton atë dhe gjithmonë është e etur për ta kënaqur atë dhe për ta bërë të lumtur. Nëse ai (bashkëshorti) është i varfur, ajo nuk i ankohet për këtë. Ajo nuk ankohet se ka shumë punë shtëpie, sepse e di që shumë gra që historia islame na tregon fjalë të mira për to, kanë qenë të durueshme dhe të qëndrueshme në duke u shërbyer burrave të tyre dhe duke i mirëmbajtur shtëpitë e tyre përkundër varfërisë dhe vështirësive që kishin. Njëra nga këto gra të moralshme është edhe Fatime el-Zahra, vajza e pejgamberit s.a.v.s dhe gruaja e Ali ibn Ebu Talibit r.a.. Ajo ankohej për dhembjen në duart e saj nga grimcimi i drithërave. Burri i saj, Ali ibn Ebu Talibi r.a. një ditë i tha: "Babai yt ka sjellur disa robëresha, kështuqë shko e kërkoja një për të të shërbyer ty!" Ajo shkoi te babai i saj, mirëpo, turpërohej për t'ia kërkuar atë që donte. Andaj Aliu r.a. shkoi për ta kërkuar një shërbëtore për bijën e tij të dashur, por Pejgamberi a.s. nuk mundte t'i ndihmonte të dahsurve të tij e në anën tjetër t'i shkelë nevojat e muslimanëve tjerë të varfur, kështuqë ai s.a.v.s. erdhi te vajza dhe dhëndrri i tij dhe u tha: "A t'ju mësoj diçka më të mirë se ajo që më kërkuat? Kur të shkoni në shtrat thuani 33 herë subhanallah, 33 herë elhmadulilah dhe 34 herë All-llahu ekber. Kjo është më mirë për juve sesa t'jua jap një shërbëtore."
Pastaj ai s.a.v.s. i përshëndeti dhe iku, pasiqë ia dha këtë ndihmë të shenjtë, e cila do t'i bënte që ta harrojnë lodhjen e tyre.
Aliu r.a. filloi t'i thojë fjalët që ia mësoi Pejgamberi s.a.v.s. dhe një herë patë thënë: "Asnjehër nuk i kam ndërprerë këto fjalë që m'i mësoi ai s.a.v.s.." Njëri nga të pranishmit i tha: "As në natën e Sifinit?" Ai tha: "As në natën e Sifinit." [Fet-h el Bari, 7/71]
Esma binti Ebu Bekr r.a. i shërbeu bashkëshortit të saj el-Zubejrit dhe përkujdesej për shtëpinë. Bashkëshorti i saj kishte një kali, për të cilin ajo përkujdesej duke e ushqyer dhe ushtruar atë. Buhariu dhe Muslimi e tregojnë këtë ngjarje mu me fjalët e saj: "U martova me Zubejrin dhe ai nuk kishte pasuri as skllevër. Unë e ushqeja kalin e tij, duke u përkujdesur dhe ushtruar atë. Unë sillja ujë e bëja bukë për të por nuk mundesha ta piqja, kështuqë disa gra ensare, të cilat ishin të sjellshme, e piqnin atë. I merrja të gjitha hurmat që Pejgamberi s.a.v.s. ia jepte Zubejrit dhe vendi prej të cilit i merrja ato ishte shumë larg shtëpisë sonë. Një ditë isha duke u kthyer me hurmat për në shtëpi. Gjatë rrugës e takova pejgamberin s.a.v.s. i cili ishte me disa shokë. Ai më thirri, pastaj e uli deven e tij që unë të ulesha pas tij (në deve). Më pastaj i tregova Zubejrit për këtë gjë dhe i thashë: "Më erdhi turp se e di që ti je pak xheloz." Ai më tha: "Për mua, më keq është të të shoh duke i mbajtur hurmat në kokë sesa të ecësh pas tij (Pejgamberit s.a.v.s.)." Më vonë, Ebu Bekri më dërgoi një shërbëtor dhe unë u lirova nga të përkujdesurit e kalit dhe kjo më erdhi sikur të isha liruar nga skllavëria." [Fet-h el Bari, 9/319]
Gruaja e vërtetë muslimane nuk e kursen veten prej përkujdesjes së shtëpisë dhe bashkëshortit. Ajo i di të drejtat e bashkëshortit të saj kundrejt saj, sikurqë pejgamberi s.a.v.s. për këtë çështje ka thënë: "Asnjë qenie njerëzore nuk lejohet t'i përkulet ndonjë qenieje tjetër njerëzore, por nëse kjo do të kishte qenë e lejuar, do t'i kisha obliguar gratë t'u përkulen burrave të tyre." [Ahmedi]
Ajsha r.a. një herë e pyeti pejgamberin s.a.v.s.: "Kush ka të drejta më shumë ndaj gruas?" Ai s.a.v.s. tha: "Bashkëshorti i saj." Ajo përsëri e pyeti: "Kush ka të drejta më shumë ndaj mashkullit?" Ai s.a.v.s. i përgjigj: "Nëna e tij." [Bazari]
Një herë një grua erdhi te pejgamberi s.a.v.s. për ta pyetur për diçka, me ç'rast ai s.a.v.s. e pyeti: "A je e martuar?" Ajo tha: "Po." Pastaj ai s.a.v.s. e pyeti: "Si qëndron raporti mes juve?" Ajo tha: "Unë asnjëherë nuk dështoj në detyar e mia." Ai s.a.v.s. i tha: "Ki kujdes se si sillesh ndaj tij, sepse për shkak të tij ti do të shkosh në Parajsë apo në Ferr." [Ahmedi]
El Hanbal ibn el Xhevzi në librin e tij "Ahkam el Nisa'" (fq. 331) thotë: "Një njeri me emrin Shuajb ibn Harb agjëronte dhe falej shumë. Ai dëshironte të martohej me një grua dhe asaj i tha: "Unë jam njeri temperament." Ndërkaq ajo ia ktheu me mençuri: "Ajo që ta largon temperamentin tënd, është më e keqe se ti." Menjëherë pas këtyre fjalëve, ai e kuptoi se pranë tij po qëndronte një grua e cila ishte intelegjente, e mençur dhe e pjekur. Ai menjëherë i tha: "Ti do të jesh gruaja ime."
Kjo grua kishte një ujdi të mirë se si duhet të jetë gruaja dhe këtë (ujdi) ia konfirmoi bashkëshortit (tanimë të saj) se do t'ia kishte kuptuar psikologjinë dhe natyrën e tij se çka i pëlqen dhe çka nuk i pëlqen atij. Ajo do të ishte në gjendje ta përfitojë zemrën e tij dhe se do të ishte në gjendje ta mbyllë çdo derë konfliktoze në jetën e tyre. Gruaja e cila nuk i kupton këto realitete, nuk meriton që të jetë grua e suksesshme. Përmes provokimeve të saj, ajo mund ta bëjë bashkëshortin e saj që ta humbë kontrollin e tij, e me këtë rast, ajo do të ishte më e keqe se ai, sepse faktikisht ajo është shkaku direkt për humbjen e këasj kontrolle.
Gruaja e mirë nuk është kështu asnjëherë. Ajo i ndihmon bashkëshortit të saj që (ai) të jetë me karakter të mirë. Kjo e bën bashkëshortin e saj që ta dojë më shumë, sepse të qenurit bashkëshorte e mirë nuk është vetëm lavdërim që mund ta bëjë para shokëve, por njëkohësisht është edhe obligim që All-llahu xh.sh e ka urdhëruar. Nëse e ka kryer me sukses, do të shpërblehet, por nëse ka dështuar, do të ndëshkohet.
Një nga mënyrat më të rëndësishme që gruaja mund t'i bindet bashkëshortit të saj është të rrespektuarit e dëshirave të tij... Sa më shumë që ia plotëson dëshirat, aq më e fortë do të bëhet lidhja e të dyve.
Gruaja muslimane e di që bindja ndaj bashkëshortit të saj, do ta dërgojë atë në Xhennet, sikurqë pejgmaberi s.a.v.s. ka thënë: "Nëse një grua falet pesë herë në ditë, e agjëron muajin e Ramazanit, i bindet bashkëshortit të saj dhe e ruan nderin e saj, në Ditën e Gjykimit do t'i thuhet: Hyn në Xhennet prej cilës derë që dëshiron!" [Ahmedi, Taberani]
Ummu Seleme r.a. ka thënë: "Secila grua që vdes dhe e lë bashkëshortin të kënaqur prej saj, do të hyjë në Xhennet." [Ibn Maxhe, 1/595]
Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "A t'ju tregoj për gratë e juaja në Xhennet? Ato janë fertile dhe të përzemërta. Nëse ju nevrikoseni, ato thonë: "Dora ime është në dorën tënde. Mos më zëntë gjumi përderisa ti nuk je i kënaqur nga unë"." [Taberani]
Gruaja e vërtetë muslimane e di që Islami e ka shumëfishuar shpërblimin ndaj saj nëse ajo i bindet bashkëshortit të saj dhe gjithashtu ia ka tërhequr vërejtjen çdo femre që devijon nga rruga e të qenurit e bindur ndaj bashkëshortit të saj, sepse në të kundërtën (pra, nëse nuk i bindet), ajo do të jetë mëkatare e do të jetë e mallkuar edhe prej engjujve.
Buhariu dhe Muslimi e shënojnë atë që Ebu Hurejra e ka transmetuar prej pejgamberit s.a.v.s., i cili ka thënë: "Nëse burri e thërret gruan e vet për në shtrat e ajo nuk vjen, engjujt do ta mallkojnë atë grua deri në mëngjes." [Fet-h el Bari, 9/294]
Mallkimi i engjujve do të bie mbi ato gra që janë të pabindura ndaj bashkëshortëve të tyre. Kjo nuk i përjashton as ato gra që nuk janë të gatshme në rast kur bashkëshortët e tyre i thërrasin. All-llahu xh.sh i mallkon edhe ato gra që vonohen kur bashkëshortët e tyre i thërrasin për në shtrat e ato thonë: "Do të vij...", "Do të vij..." [Taberani]
Martesa në Islam nënkupton të ruajturit e nderit të gruas e poashtu edhe të burrit. Prandaj detyra e femrës është t'i përgjigjet kërkesave të bashkëshortit të saj... Gruaja muslimane nuk do t'iu kishte shmangur këtyre (detyrave). Rreth kësaj çështje pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Nëse burri e thërret gruan e vet në shtrat, le t'i përgjigjet ajo edhe nëse është në deve (d.t.th. edhe nëse është e zënë me punë)" [Bazari]
Mbrojta e nderit të burrit është gjëja më e rëndësishme që gruaja mund ta bëjë, sepse Islami do që burrat dhe gratë të jetojnë në një mjedis i cili është i pastër prej fitneve dhe haramit.
Pejgamberi s.a.v.s ka thënë: "Nëse ndokush prej juve mahnitet prej ndonjë gruaje, le të shkojë te gruaja e vet dhe le të ketë kontakt me të...!" [Muslimi, 9/178]
Vërejtja që i bëhet gruas, burri i së cilës është i hidhëruar me të e arrin atë nivel saqë do ta dridhte vetëdijën e çdo gruaje që ka dro All-llahun xh.sh. dhe Ditën e Gjykimit. Asaj i është thënë se namazi dhe punët e saj të mira nuk pranohen përderisa burri i saj nuk është i kënaqur prej saj.
Xhabir ibn Abdullahu transmeton se pejgamberi s.a.v.s ka thënë: "Tre njerëzve nuk do t'u pranohet namazi. I pari është robi jo i bindur, përderisa ta dëgjojë zotëriun e tij. I dyti është pijaneci, përderisa t'i kthehet vetëdija dhe i treti është gruaja, burri i së cilës është i hidhëruar me të." [Ibn Hibban]
Pejgamberi s.a.v.s. gjithashtu ka thënë: "Nuk është e lejuar për një grua që e beson All-llahun, ta lejojë të hyjë në shtëpi ndonjë person, të cilin burri i saj nuk e do, apo të shkojë dikund ku ai nuk do, apo ta braktisë shtratin, apo ta godasë më grusht atë... Nëse ai është në të padrejtë, ajo duhet t'i afrohet përderisa ai pranon, e nëse pranon, atëherë All-llahu do t'ia pranojë namazin dhe veprat e saj dhe do ta forcojë atë." [Hakimi, 2/190]
Prej shenjave të bindjes është që ajo nuk agjëron në ditë tjera, përveç se në ato ditë që ai i jep leje (në përjashtim të muajti Ramazan). Tjetër është se ajo nuk e lejon askënd të hyjë në shtëpinë e tij pa lejen e tij. Gjithashtu ajo nuk harxhon prej fitimeve të tij pa lejen e tij. Nëse ajo harxhon diçka pa lejen e tij, atëherë gjysma e shpërblimit (sevapit) do të jetë për të (burrin). Gruaja e vërtetë muslimane i ka parasysh këto mësime, gjegjësisht hadithin që pejgamberi s.a.v.s. e ka thënë: "Nuk lejohet që gruaja muslimane të agjërojë, përveç se me lejen e burrit të saj. Nuk lejohet që ajo ta fusë dikë në shtëpinë e tij pa lejen e tij. Çkado që ajo jep pa e ditur ai, gjysma e shpërblimit (sevapit) do të jetë për të (burrin e saj)." [Muslimi, 7/115]
Nëse një grua jep lëmoshë pa lejen e tij, ajo nuk do të fitojë shpërblim, por përkundrazi ajo do të llogaritet si mëkat. Nëse ajo do të japë në vend të burrit të saj dhe nëse është e sigurtë se po ta dinte bashkëshorti i saj për këtë punë, do ta lejonte, atëherë ajo lejohet të japë lëmoshë, përndryshe jo.
Harmonia mes burrit dhe gruas nuk mund të arrijë përderisa mes tyre nuk ekziston mirëkuptimi reciprok në të gjitha çështjet, gjithashtu asnjëri prej tyre nuk gabon dhe nuk bën telashe, nëpërmjet të cilave është mëse e ditur se dëmtohet dashuria bashkëshortore.
Nëse mashkulli është koprrac dhe harxhon shumë pak për bashkëshorten dhe fëmijët e tij, atëherë asaj (gruas) i lejohet të harxhojë aq sa ka nevojë për veten dhe fëmijët e saj. Më lartë përmendëm se ajo (gruaja) nuk guxon të harxhojë pa leje paraprake, mirëpo ky rast është i veçantë.
Një herë Hind bint Utbah, gruaja e Ebu Sufjanit erdhi te pejgamberi s.a.v.s. dhe i tha: "O i dërguar i All-llahut, Ebu Sufjani është shumë koprrac. Ajo që ai ma jep, nuk mjafton për mua dhe fëmijën tim, kështuqë unë pa dijen e tij marr prej pasurisë së tij." Pejgamberi s.a.v.s. i tha: "Merer atë që ke nevojë për ty dhe fëmijën tënd." [Buhariu dhe Muslimi]
Gruaja muslimane e kupton përgjegjësinë që Islami ia ka dhënë asaj, të përkujdeset për shtëpinë e bashkëshortit të saj dhe të përkujdeset për fëmijët e saj, gjithashtu.
Pejgamberi s.a.v.s. në një hadith ka thënë: "Secili prej jush është bari dhe ju jeni përgjegjës për ata që janë nën përkujdesjen tuaj. Sundimtari është bari për popullin e tij, burri është bari për familjen e tij, gruaja është bari për shtëpinë e bashkëshortit dhe fëmijëve të saj." [Buhariu dhe Muslimi]
Gruaja e vërtetë muslimane duhet qenë si ajo që i do fëmijët e saj dhe përkujdeset për bashkeshortin e saj. Këto janë dy karakteristikat më të mira që ndonjë grua mund t'i ketë.
Rreth kësaj çështje pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Gratë që më së miri i kalorojnë deveve janë gratë kurejshite. Ato janë shumë të dhembshme ndaj fëmijëve të tyre kur ata (fëmijët) janë të vegjël dhe më të kujdesshmet kundrejt bashkëshortëve të tyre." [Buhariu dhe Muslimi]
Është nder i madh për gruan që të përkujdeset për bashkëshortin e saj mëngjes e mbrëmje dhe çdoherë të ketë buzëqeshje në fytyrë në raport me të, buzëqeshje kjo e cila atij mashkulli do t'ia mbushte jetën me gëzim, harmoni dhe qetësi shpirtërore. Muslimanet, shembullin më të mirë kanë Aishen r.a. e cila e shoqëronte pejgamberin s.a.v.s. në haxh, duke u përkujdesur për të (pejgamberin s.a.v.s.) mjaft mirë. Ajo e parfumoste atë para se ta veshte ihramin dhe gjente parfumin më të mirë që mundej.
Për këtë çështje Buhariu dhe Muslimi transmetojnë se Aishja r.a. ka thënë: "E kërkoja parfumin më të mirë për pejgamberin s.a.v.s. para se ai e veshte ihramin." [Muslimi, 8/100]
Pastaj Buhariu dhe Muslimi gjithashtu transmetojnë se Aishja r.a. ka thënë: "Kur pejgamberi s.a.v.s. ishte në i'tikaf (izolim), ai e vënte kokën e tij tek unë dhe unë ia krihja flokët."
Aishja r.a. i stimulonte gratë muslimane që të përkujdeseshin për bashkeshortët e tyre dhe që t'i njohin të drejtat që bashkëshortët e tyre i kanë mbi to. Ajo këto të drejta i vlerësonte si shumë të rëndësishme saqë në një thënie të saj ajo ka thënë: "Oj gra, nëse do t'i kishit ditur të drejtat që burrat e juaj i kanë mbi ju, do t'ia kishit fshirë pluhurin e tyre që e kanë në shputa edhe atë me fytyrë." [Ibn Hibban]
Kjo është një shprehje gjallëruese për ta treguar rëndësinë e të drejtave që gruaja duhet t'i rrepektojë në raport me bashkëshortin e saj. Aishja r.a. gjithashtu donte t'i tregojë grave muslimane që arroganca dhe kokëfortësia nuk duhet të ekzistojë në zemrat e tyre, sepse vërtet këto dyja janë shkatërruese të forta të jetës bashkëshortore.
Para se të martohej vajza e Abdul Malikut, e cila posedonte një mençuri të rrallë, i tha: "Oj vajza ime, po t'i jap disa këshilla, të cilat mund të të vlejnë gjatë tërë jetës:
Ji e gatshme kur ai është afër ty dhe bindju atij.
Kontrollohu se a të vjen era e mirë dhe a dukesh mirë.
Përgatitja ushqimin në kohë dhe mos bën zhurmë kur ai është duke fjetur.
Përkujdesu për pasurinë dhe fëmijët e tij.
Asnjëherë mos i demasko sekretet e tij dhe mos iu kundërvepro dispozitave (dëshirave) të tij.
Ki kujdes, oj bija ime! Duhet të ta gëzosh kur ai është i mërzitur dhe mos trego fytyrë të keqe para tij kur i është i lumtur.
Shfaqi atij sa më shumë rrespekt që mundesh dhe pajtohu me të sa më shumë që mundesh, kështuqë ai do të ketë dëshirë të bisedojë dhe të qëndrojë bashkë me ty.
Dije, oj bija ime, se nuk mund të arrish asgjë përderisa kënaqësinë e tij ta vësh para tëndes! Dhe dhashtë Zoti të zgjedhë çka është më mirë për ty dhe të të mbrojë."
Ajo, pastaj, u martua me bashkëshortin e saj dhe martesa e tyre ishte shumë e suksesshme; ajo lindi fëmijë që u bënë mbretër. Kjo këshillë, në mëryë të qartë përfshinte thuajse çdo gjë që një vajzë e re do të duhej të dinte për ta trajtuar bashkëshortin e saj siç duhet.
Nëse ajo është e pasur, gruaja muslimane nuk lejon që pasuria e saj ta vërbojë kundrejt të drejtave të bashkëshortit të saj.
Zejnebja, gruaja e Abdullah ibn Mes'udit r.a. tregon: "Pejgamberi s.a.v.s na tha: Oj gra, jepni lëmoshë, qoftë edhe sa një pjesë e vogël prej stolive tuaja!" Ajo më pastaj tha: "Shkova te Abdullah ibn Mes'udi dhe i thashë: Ti ke pasuri të vogël, ndërsa pejgamberi s.a.v.s. na ka porositur neve që të japim lëmoshë, kështuqë shko e pyete atë se a është e lejueshme që ty të jap lëmoshë! Nëse lejohet, do të të jap nga pasuri ime, e nëse jo, atëherë do t'ia jap dikujt tjetër." Abdullahu tha: "Jo, shko ti e pyete për këtë punë!" kështuqë unë shkova e e gjeta një grua të ensarëve aty, e cila poashtu kishte të njëjtën pyetje. U turpëruam shumë të hyjmë për shkak se kishim rrespekt, në ndërkohë erdhi Bilalli dhe i thamë: Shko dhe
pyete pejgamberin s.a.v.s. se a është e lejuar që ne t'i japim lëmoshë bashkëshortëve tanë, por mos i trego se kush të ka thënë ta pyetësh! Bilalli shkoi dhe e pyeti për këtë çështje dhe pyeti se kush i kishte thënë ta pyeste. Bilalli i tha: Zejnebja dhe një ensare. Pejgamberi s.a.v.s. i tha: Ato do t'i kenë dy shpërblime. Njëri është për shkak se dojnë ta mirëmbajnë lidhjen e tyre me bashkëshortët e tyre dhe shpërblimi i dytë është për lëmoshën." [Fet-h el Bari, 3/328]
Gruaja e vërtetë muslimane është gjithmonë e kujdesshme për të shprehur falënderim për atë që All-llahu ia ka dhënë, gjegjësisht për jetën e lehtë dhe të mirë dhe ajo asnjëherë nuk e humb durimin nëse ndeshet me ndonjë vështirësi. Ajo nuk e harron paralajmërimin që e ka thënë pejgamberi s.a.v.s. se shumica e banorëve të Xhehenemit do të jenë gra, kështuqë ajo (gruaja muslimane) kërkon strehë tek All-llahu për të mos u bërë njëra prej tyre.
Buhariu dhe Muslimi kanë transmetuar nga ibn Abasi se pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: "Oj gra, jepni lëmoshë, sepse shumicën e banorëve të Xhehenemit i kam parë gra. Të pranishmit pyetën: Pse kështu o i dërguar i All-llahut? Ai tha: Sepse ata mallkojnë shumë dhe nuk janë falënderuese ndaj trajtimit të mirë që bashkëshortët e tyre ua bëjnë."
Kur gruaja muslimane mendon rreth këtij hadithi, i cili e përshkruan fatin e shumë grave në Ahiret, ajo gjithmonë shikon të mos bie në këtë mëkat, përkatësisht të mos jetë prej atyre që nuk e falënderojnë të mirë, në këtë rast të mirat që i vijnë nga bashkëshorti i vet. Përveç kësaj, ajo edhe shpejton që të japë lëmoshë, ngaqë pejgamberi s.a.v.s. i porositi të gjitha gratë ta bëjnë këtë punë, me shpresë që kjo/ky (lëmoshë/falënderim) sadopak t'i shpëtojë asaj që u tha më lartë (dmth të mos jenë prej banorëve të Xhehenemit). Gruaja muslimane, si pqrditshmëri e merr shembullin më të mirë në rast kur duhet shprehur rrespekt bashkëshortit.
Historia e grave muslimane është përplot me tregime të këtilla kur ka të bëjë me rrespektin që duhet treguar ndaj bashkëshortit. Një prej atyre grave është Esma bint Umejs, e cila ishte migruesja e parë për në Medine. Ajo ishte e martuar me Xhafer ibn Ebu Talibin, pastaj me Ebu Bekrin, pastaj me Aliun, All-llahu qoftë i kënaqur me gjithë këta. Një ditë , djemtë e saj Muhamed ibn Xhaferi dhe Muhamed ibn Ebu Bekri po garonin me njëri-tjetrin, secili prej tyre duke thënë: "Unë jam më i mirë se ti dhe babai im është më i mirë se ti." Aliu r.a. i tha Esmas: "Gjyko mes tyre oj Esma!" Ajo tha: "S'kam parë mes arabëve njeri më të mirë se Xhaferi dhe s'kam parë njeri më të matur sesa Ebu Bekri." Aliu r.a. i tha: "Nuk the asgjë për mua dhe po të kishe thënë diçka më shumë se çka the, do të të kisha urryer!" Esma ia ktheu: "Këto janë tre më të mirët e edhe ti je një prej tyre edhepse je në vendin e tretë nga ato." [El tabakat el kubra, 7/208-209]
Është për t'u habitur se çfarë përgjigje elokuente i dha kjo gura e mençur atij! Ajo ia dha secilit bashkëshort të saj (të mëparshëm) atë që e meritonin dhe e kënaqi Aliun r.a., edhepse ai ishte më i pakëti, ajo prapëseprapë e futi në grupin e më të mirëve.

Ajo e trajton familjen e tij me dashamirësi

Një nga mënyrat me të cilat femra muslimane tregon rrespekt kundrejt bashkëshortit të saj është të rrespektuarit e familjes së tij, e veçanërisht nënës së tij. Ajo e kupton se personi që ka më shumë të drejta mbi gruan është bashkëshorti i saj, ndërsa të drejtë më shumë ndaj mashkullit është nëna e tij (siç është cekur në shkrimin e mëparshem). Ajo i ndihmon atij (bashkëshortit të saj) për ta rrespektuar nënën e tij (vjehrrën) e edhe ajo mëvetësisht i ndihmon asaj dhe e rrespekton gjithashtu. Në këtë mënyrë ajo do të pëlqehet nga bashkëshorti i vet. Një mashkull të mirëfilltë, asgjë nuk mund ta kënaqë më shumë sesa të shohë mirëkuptim reciprok mes bashkëshortes dhe familjes së tij dhe anasjelltas...
Gruaja mund të testohet nga vjehrra e saj apo edhe nga pjesëtarët tjerë të familjes së bashkëshortit të saj, e ajo obligohet që t'i përmbahet këtij "testi" dhe t'i trajtojë ato (familjarët e
bashkëshortit) në mënyrën më të mirë, e ky (durim) kërkon mençuri, njerëzi, diplomaci dhe aftësi që e keqja të kthehet me të mirë, e kjo padyshim është aftësi e mirë. Në këtë mënyrë ajo do ta ruajë balansin e raporteve mes: asaj - atij dhe asaj - familjes së tij.
Islami e ka rregulluar lidhjen bashkëshortore duke ia dhënë detyrat dhe të drejtat secilit bashkëshort veçmas. Detyrat e gruas për t'u përkujdesur dhe për ta nderuar bashkëshortin e vet janë të balancuara me të drejtat që ajo i ka mbi të (bashkëshortin e vet), e prej tyre do të ishin: Ai duhet t'ia mbrojë nderin dhe dinjitetin e saj nga të gjitha llojet e përqeshjes, poshtërimit, apo tiranisë.
Një prej detyrave të mashkulli musliman i ka ndaj bashkëshortes së tij është që ta plotësojë rolin e tij - "kaôôamit" (të qenurit mbajtës financiarisht dhe mbrojtës). Ky është një rol i cili duhet të përmbushet nga kryefamiljari i suksesshëm. Një mashkull i llojit të këtillë ka fisnikëri, qëndrim të lavdëruar, tolerancë dhe nuk është vërejtës i gabimeve të vogla. Ai i rrespekton ndjenjat e bashkëshortes së vet dhe e bën atë të ndjehet se edhe ai duhet të ketë përgjegjëesi në punët mirëmbajtëse shtëpiake.